Patron

Od dnia 23 maja 1970 roku patronem Szkoły Podstawowej Nr 12 we Włocławku jest Władysław Broniewski.

Urodził się 17 grudnia 1897 r. w Płocku. Wywodził się z rodziny inteligenckiej o szlacheckich korzeniach. Był synem Zofii z Lubowidzkich i Antoniego Broniewskiego, miał dwie starsze siostry - Zofię i Janinę.

Uczył się w Gimnazjum Polskim w Płocku, był tam współzałożycielem półtajnej drużyny skautów, nawiązującej do tradycji Konstytucji 3 Maja i powstania styczniowego.

W 1915 r. Władysław Broniewski wstąpił do Legionów Piłsudskiego. Miał wtedy 17 lat. W 1918 r. wziął udział w manifestacyjnym pochodzie do kwatery Piłsudskiego. Uważał się za socjalistę, cenił sobie osobistą niezależność. Walczył w 4 pułku piechoty Legionów. Brał udziałw bitwie pod Jastkowem koło Lublina, gdzie jego pułk poniósł bardzo cięzkie straty. Broniewski otrzymał za zasługi wojenne Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyż Walecznych.

Za udział w kryzysie przysięgowym Broniewski był internowany w Szczypiornie. Zwolniony z obozu zdał maturę jako ekstern, po czym wstąpił na Uniwersytet Warszawski. Jednocześnie działał w konspiracji, w Polskiej Organizacji Wojskowej. Broniewski nie był zadowolony z reform w powojennej Polsce, co spowodowało zradykalizowanie jego poglądów. Po śmierci Gabriela Narutowicza zbliżył się do lewicy rewolucyjnej.

We wrześniu 1939 roku Broniewski zgłosił się do wojska na ochotnika. Przejechał z Warszawy przez Lublin i Lwów do Tarnopola. 12 września został przydzielony do Ośrodka Zapasowego 28 Dywizji Piechoty w Zbarażu. Zanim jednak miał okazję stanąć do walki z wojskami niemieckimi, Polska została zaatakowana przez Związek Radziecki.

Broniewski był świadkiem wejścia Armii Czerwonej do Lwowa we wrześniu 1939 r. Od tego momentu wszystkie utwory literackie musiały przechodzić przez cenzora. Broniewski nie mógł pogodzić się z tym, że Związek Radziecki napadł na Polskę, czemu dawał wyraz w swojej twórczości.

W grudniu Broniewski ściągnął do Lwowa Marię Zarębińską, z którą od 1938 roku byli w nieformalnym związku, i jej córkę Majkę. Na terenach zajętych przez armię radziecką znalazły się także pierwsza żona Broniewskiego, Janina Broniewska i ich córka, Joanna (Anka).

Okupanci rozpoczęli tymczasem politykę pozyskiwania artystów. Wielu poetów, szczególnie tych o poglądach umiarkowanie lewicowych, wierząc w nieuchronny wybuch wojny niemiecko-radzieckiej zaczęło ściśle współpracować z nową władzą. Rozpoczęto wydawanie polskojęzycznego propagandowego "Czerwonego Sztandaru" - publikował on przedwojenne wiersze Broniewskiego, dając do zrozumienia, iż redakcja współpracuje z poetą, co było nieprawdą. Broniewski nie identyfikował się z linią programową "Czerwonego Sztandaru", próbował jednak wykorzystać pismo do przypomnienia "sprawy polskiej", nieobecnej w polityce sowieckiej. Dał do druku między innymi słynny wiersz "Żołnierz polski", wiersz ten oczywiście nie został opublikowany.

Broniewski miał nadzieję, że przebywając na terenach zajętych przez sowietów będzie mógł bez przeszkód publikować swoje wiersze. Radziecka cenzura nie dopuściła jednak do wydawania jego utworów o treści patriotycznej.

24 stycznia 1940 r. Władysław Broniewski został wraz z innymi poetami aresztowany we lwowskiej restauracji "Ognisko Inteligencji" pod fałszywym zarzutem pijatyki. 27 stycznia, a więc trzy dni po aresztowaniu, w "Czerwonym Sztandarze" ukazał się artykuł Witolda Kolskiego pod tytułem "Zgnieść gadzinę nacjonalistyczną", w którym autor starał się uzasadnić aresztowanie, szkalując zatrzymanych poetów. Osoby zatrzymane podczas tej prowokacji zostały przewiezione do ciężkiego więzienia lwowskiego na Zamarstynowie.

Po czterech miesiącach, w maju 1940 r., Broniewski został przetransportowany do więzienia NKWD na Łubiance, gdzie spędził trzynaście miesięcy. Po wybuchu wojny niemiecko-rosyjskiej wywieziono go do Saratowa, następnie do Ałma Aty, gdzie został wypuszczony 7 sierpnia 1941 r.

W 1941 r. wstąpił do armii polskiej, z którą przeszedł na Bliski Wschód. Do kraju wrócił w 1945 roku.

W okresie powojennym początkowo tworzył poezję polityczno-propagandową, później utwory refleksyjne o motywach osobistych.

1 września 1954 córka Władysława Broniewskiego, Anka, zmarła w swoim mieszakaniu przy ul. Koszykowej w Warszawie. Bezpośredią przyczyną śmierci był ulatniający się gaz. Anka kręciła wtedy film "Wisła". Najprawdopodobniej wróciła bardzo zmęczona z planu filmowego w Kazimierzu prosto do WFD, gdzie montowała nakręcony materiał, potem miała tylko przepakować rzeczy, przenocować i ruszyć rano na następne zdjęcia. Rano ekipa filmowa zastała drzwi do jej mieszkania zamknięte. Na korytarzu czuć było gaz. Ankę znaleziono martwą na tapczanie, w pokoju stały niedopakowane walizki. W kuchni na gazowym palniku stał garnek z wykipiałą kawą. Prawdopodobnie przysnęła i przez sen śmiertelnie zatruła się gazem. Śmierć córki wywarła ogromny wpływ na poetę. Stworzył on wtedy cykl wierszy, porównywany z Trenami Jana Kochanowskiego.

Poeta zmarł w Warszawie, 10 lutego 1962 roku.


Twórczość poetycka:

tomiki wierszy

"Wiatraki" (1925)

"Dymy nad miastem"

"Troska i pieśń"

"Krzyk ostateczny"

"Bagnet na broń" (1943)

"Drzewo rozpaczające" (1945)

"Wiersze warszawskie"

"Nadzieja"

"Anka"

"Nowe wiersze"

i inne